بخش عمدۀ فرهنگ اویغورها ایرانی است. در زمان ساسانیان گروههایی از پیروان دین مانی برای در امان ماندن از خشم و آزار موبدانِ زرتشتی به دورترین نقاطِ شرقی امپراتوریِ ساسانی پناه بردند و اویغورها را با دین خود آشنا کردند. اویغورها نه تنها به آن دین گرویدند بلکه آن را به دین رسمیِ قلمروشان تبدیل کردند. بسیاری از مقامهای موسیقیِ ایرانی مانند نوا، چهارگاه و پنجگاه را در موسیقی اویغوری نیز مینوازند. پژوهشگرانی مانند «رایان توُم»، اویغورشناس معروف، معتقدند تورانیان در شاهنامه همان اویغورها هستند. اسلام را نیز ایرانیان به میان اویغورها بردند. سامانیان برای جلب رضایت خلفای عباسی و تأیید سیاسی آنان دو وظیفۀ بزرگ مذهبی داشتند که یکی از آنها نشر اسلام در سرزمین کفار بود. حزب کمونیست چین تصمیم گرفته است اویغورها را به زور از زبان و سنت و فرهنگِ آبا و اجدادیشان جدا کند. رفتار آن حزب ممکن است در بیرون از چین خوشایند کسانی باشد که شیفتۀ لائیسیته و سکولاریسماند. اما پرسشی که مایک پمپئوُ مطرح میکند، پرسشی درست و بجاست و آن اینکه چرا رهبر جمهوری اسلامی که آن همه سنگ مسلمانی به سینه میزند چشم خود را بر آن رفتارها بسته است و آنها را محکوم نمیکند؟
