- روز ۱۶ مهرماه روز جهانیِ گرامیداشت داریوش بزرگ برگزیده شده است.
- داریوش بزرگ یکی از پرآوازه ترین پادشاهان سامانه ی هخامنشی است. او در سا ِل۵۴۹ پیش از زایش )میلاد( چشم به جهان گشود و در سال ۴۸۶ پیش از زایش )میلاد( چشم از جهان فروبست. + پدرش گشتاسب و مادرش روزگونه نام داشتند + در درازای تاریخ ُپر فراز و نشیب ایران، تنها چند پادشاه هستند که از برای کارهای نیک و آبادانی هایی که کرده اند، پیوسته از آنان با پاژنامِ )لقب( بزرگ یاد می شود.
یکی از این شاهان، داریوش بزرگ است که براستی بزرگی برازنده ی نامِ اوست. او با خردمندی و مردمداری توانست بزرگترین شاهنشاه ِی جهان باستان را برپا کرده و نامِ
ایران را پرآوازه نماید. چه بسا که اگر زمامدار ِی او تنگاتنگ با فرمانروایی کورش بزرگ نبود، از او و کارهای نیکش بیشتر گفته می شد. می توان گفت که او کمی زی ِر سایه ی
کورش بزرگ مانده است. + داریوش بزرگ در سال ۵۲۲ پیش از زایش )میلاد( بر تخ ِت شاهی نشست. او توانست ۲۸ کشور، از کشورهای آن زمان را به زیر فرمان خود درآ َو َرد. او این گستره ی پهناو ِر
شاهنشاهی را به ۳۰ استان )ایالت( بخش کرده و برای هر استان ساتراپی برگزیده بود. در ۴ ژوییه سا ِل ۴۸۹ پیش از زایش کشور مسر )مصر( یکی از ساتراپی های ایران شد.
+از ِمهینترین)مهمترین(بازماندههای)آثار(داریوشبزرگکهدرمسربرجایماندهاندپنجسنگنبشته
در ۴ ژوییه سا ِل ۴۸۹ پیش از زایش کشور مسر )مصر( یکی از ساتراپی های ایران شد. +از ِمهینترین)مهمترین(بازماندههای)آثار(داریوشبزرگکهدرمسربرجایماندهاندپنجسنگنبشته است که در آبراهی هستند که دریای سرخ را به رود نیل پیوند
می دهد. این سنگ نبشته ها پس از کندن آبراه ی نامبرده، روی ستون هایی از سنگ خارای سرخ کنده شده اند. این سنگ نبشته ها نشانه ی توانای ِی دانش و مهندس ِی ایران
باستان را می رساند که مایه ی سرفراز ِی هر ایرانی است. + هر یک از این سنگ نبشته ها سه بند دارد، که کم و بیش همانند هم هستند:
بند ۱: خدای بزرگ است، اهورامزدا، که آن آسمان را داد) آفرید(، که این زمین را داد، که مردم را داد، که شادی داد مردم را، که داریوش را شاه کرد، که داریوش را پادشاه ِی
بزرگی ارمغان کرد، او که اسبان خوب و مردان خوب دارد. بند ۲ : منم داریوش، شا ِه بزرگ، شا ِه شاهان، شا ِه کشورهایِ مردما ِن گوناگون، شاه در این سرزمی ِن دور و
دراز، فرزند وشتاس ِب هخامنشی. بند ۳ : گوید داریوش شاه: من پارسی ام، از پارس مسر )مصر( را گرفتم، به فرما ِن من این آبراه را کندند،
ازرودیبهنامِنیل،کهدرمسررواناستوبهسو ِیدریاییکهبه پارس می رود )خلیج پارس( روان است. پس؛ این آبراه کنده شد، چنان که من فرمودم و کشتی ها از مسر
به سوی پارس در این آبراه آمدند) رفتند( چنان که خواس ِت من بود. )برگرفتهشدهازتاربر ِگآریابوم( - داریوش بزرگ با رایزنی همه ی بزرگا ِن استان های )ایالات( ایران که در پاسارگاد گرد آمده بودند، به پادشاهی برگزیده شد، او در بها ِر ۵۲۰ سال پیش از زایش تاج
پادشاه ِی ایران را بر سر نهاد. از اینرو دستور داد دو گونه دانگ )سکّه( بسازند. یکی با نامِ داریک ) از زَر( و دیگری به نام سیکو }از سیم )نقره({ و در دسترس مردمان
گذارده شد که سپس ترها )بعدها( یکی از َرواگ )رایج( ترین پولهای جهان شد، + به فرمان داریوش بزرگ: – جاده های ایران سنگ فرش شوند، – شالوده ی )طرح( آموز ِش رایگا ِن همگانی پیاده و سواد آموزی اجباری شد. بدینگونه همه ی مردم می بایست خواندن و نوشتن بدانند. از همین روی هم دبیره ی )خ ِط( آرامی و
فنیقی، جایگزین دبیره ی میخی شد که دیرترها دبیره ی پهلوی نام گرفت. – در سا ِل دهم پادشاهی او شاهراه بزرگ کورش به پایان رسید و جاده ی سراسری آسیا ساخته شد که از خراسان به باخت ِر چین می رفت که سپس ترها )بعدها( جاده ی
ابریشم نام گرفت، – برای ساخ ِت کاخِ پرسپولیس که برای نمایشگاه هن ِر آسیا ساخته شد، ۲۵ هزار کارگر روزی َده سایه )ساعت( در تابستان و هشت سایه در زمستان سر گرم کار بودند. به هر
استادکار هر پنج روز یک داریک )سک ٌه زر( داده می شد و به هر خانواده از کارگران جدا از مزد آنها روزانه ۲۵۰ گرم گوشت همراه با روغن، کره، انگبین )عسل( و پنیر داده
میشدوهر َدهروزیکبارآسوِدگیداشتند. – برای ساخ ِت کاخ پرسپولیس رویهم به کارگران بیش از نیم میلیون داریک زر مزد داده شده که به گفته ی تاریخ نویسان گران ترین کاخ جهان به شمار می رود. در همان زمان
در ِمسر )مصر( کارگران بدون دریافت دستمزد به بیگاری گرفته شده بودند که کار کرد ِن آنان همراه با تازیانه بوده است، – برپا شد ِن پادگان ها و انجام وظیف ٌه سربازی به دستور داریوش بزرگ بود و همه ی جوانان، از فرزند شاه گرفته تا فرزند کارگر همه می بایست آموزش های ارتشی )نظامی( - برپا شد ِن پادگان ها و انجام وظیف ٌه سربازی به دستور داریوش بزرگ بود و همه ی جوانان، از فرزند شاه گرفته تا فرزند کارگر همه می بایست آموزش های ارتشی )نظامی(
ببینند تا بتوانند از سرزمین ایران به خوبی نگهداری کنند، – برای نخستین بار وزارت راه، وزارت آب، سازمان دارایی ها)املاک(، سازمان آگاهی ها )اطلاعات(،
چاپارخانه ) سازمان پست و تلگراف( بیناد نهاده شد، – برای پیشگیری از بی آبی در هندوستان که بخشی از شاهنشاهی ایرا ِن آن زمان بود، َبندی بزرگ بر روی رود سند ساخته شد، – سالشماری، که در آن روزهای هر ماه ۳۰ روز می بود پایه گذاری شد. او دستور داد تا گروهی برای درست کرد ِن این سالشمار بسیج شوند و فَرنشینی )ریاست( این گروه را
به دانشمن ِد با ِبلی به نام » دنی تون« واگذارد. بر پایه ی این سالشما ِر تازه، نخستین و پانزدهمین رو ِز هر ماه رو ِز آسو ِدگی )تعطیل( بود و در درازای یک سال پنج روز جشن
دینی و ۳۱ روز آسوده رو ِز همگانی پیش بینی شده بود، که یکی از آنها نوروز و دیگری سوگ سیاوش بوده است، - فیساغورس فرزانه )فیلسوف( و رایشگر )ریاضیدان( یونانی بر این باور بود که فرزانگی )فلسفه( مایه ی پاک شدن روان ) تذهیب روح( می شود و روان هر کس پیوند ویژه ای با
خدایان دارد. فرمانروایا ِن آن زمان این اندیشه را نمی پسندیدند و روزگار را بر فیساغورس تنگ کردند. او از کشورش گریخته و به ایران پناه آورد. به دستور داریوش بزرگ
فیساغورس، را با آغوش باز پذیرا شده و او در ایران از یک زندگی خوب همراه با یک دستمزد همیشگی برخوردار شد. + شوربختانه در بازگف ِت تاریخِ کشورمان ایرانزمین از زندگی شاهی این چنین آبادگر و آزاده و شاهانی همانند او، کمتر سخن گفته می شود و ایرانیان نه او و نه تاریخ ایران را
به درستی نمی شناسند. آنچه را هم که می دانیم از روی نوشته های اوست که بر سنگ کنده شده اند. سنگ نبشته هایی که در
درازای هزاره ها، ابر و باد و مه و خورشید و فلک هم نتوانسته اند آنها را از میان ببرند.
به راستی که وای بر ما. امیدوارم روزی برسد که ایرانی از خواب بیدار شده و از گذشته ی نازش آفری ِن خودآگاه شود. که ایزد مهر یار ایران باد!
گردآورنده: ژاله دفتریان مهرماه ۲۵۷۸ ایرانی برابر با سپتامبر ۲۰۱۹ تَرسایی )میلادی(
